Dialog artysty z Bogiem – starożytność

Każdy z ludzi napotyka w życiu sytuacje, których nie jest w stanie kontrolować. Nasuwa się więc pytanie: co bądź kto steruje nieprzewidywalną, tajemniczą stroną ludzkiego życia? Dylemat istnienia Boga, siły wyższej władającej wszechświatem spędzał sen z powiek artystom, którzy postanowili dąć temu wyraz w swojej twórczości. Stosunek do boga zmieniał się na przestrzeni wieków. Ewoluował od antycznego hołdu składanego Muzom przez Horacego poprzez średniowieczny strach i ukorzenie przed Wszechmogącym Stwórcą ukazane w „Legendzie o św. Aleksym” po współczesny obraz Boga bliskiego człowiekowi, zawarty w poezji Zbigniewa Herberta. Wartą podkreślenia jest również radykalna przemiana jaka dokonała się w dialogu z Bogiem takich twórców jak Jan Kochanowski czy Jan Kasprowicz. Przytoczę teraz kilka przykładów relacji artysta-Bóg pochodzących w większości z poezji, gdyż moim zdaniem oddaje ona najpełniej odczucia ale przede wszystkim schemat filozoficzny reprezentowany przez autora. Zapraszam do wysłuchania mojej pracy.
I. starożytność
W starożytności ścierają się dwie wspaniałe kultury: kultura biblijna i kultura starożytnej Grecji i Rzymu. Zobaczmy jak różnił się dialog artysty antycznego i biblijnego na przykładzie „Hymnu do Apollina” Horacego i biblijnej „Księgi Hioba”. W pierwszym z tekstów podmiot liryczny zwraca się z do Boga sztuki z prośbą o odpowiedni dla artysty kres życia. Jego pragnieniem jest aby: „ nie wlokła się za nim starość brzydka i bez lutni”. Horacy nie chce pozostać schorowanym starcem pozbawionym daru tworzenia. Rozmowa z Bogiem w tym tekście ma charakter prośby o zaspokojenie naturalnych pragnień artysty. Są nimi inspiracja i spokojne życie zwykłego człowieka.
Drugim z tekstów jest „Księga Hioba” należąca do ksiąg dydaktycznych Starego Testamentu. Jest to zbiór 7 ksiąg o charakterze moralizatorskim. Najczęstszym środkiem artystycznym stosowanym w tych tekstach jest przypowieść. Bohater „Księgi Hioba” był najbardziej bogobojnym i prawym człowiekiem na ziemi. Cierpliwie znosił wszystkie doświadczenia jakie Bóg zsyłał na niego. Ani straszliwy trąd ani opuszczenie i samotność w cierpieniu nie zabiły w nim ufności w słuszność zamysłów Boga. Najlepiej charakter jego posłuszeństwa oddają słowa: „ Dobro przyjęliśmy z rąk Boga, czemu zła przyjąć nie mamy?”.
W obu tekstach widzimy nieantagonistyczny stosunek artysty do Boga. W utworze Horacego zauważamy elementy charakterystyczne dla epikureizmu takie jak: radość życia oraz wyrzeczenia jakie ze sobą ono niesie a także stoicyzmu widoczne w dystansie do rzeczywistości i poszukiwaniu złotego środka. Oba te elementy składają się na eklektyczną filozofię stworzoną przez Horacego. Historia Hioba pokazuje ufność w bożą sprawiedliwość i słuszność jego planów wobec człowieka.