Obraz systemu totalitarnego w Folwarku zwierzęcym

Obraz systemu totalitarnego w Folwarku zwierzęcym

Literatura, film i malarstwo przedstawiały totalitaryzm na różne, często zupełnie odmienne sposoby, posługując się różnymi środkami. Teksty, które wybrałem do tej prezentacji, ukazują totalitaryzm z różnych stron, a także jego tworzenie, funkcjonowanie, analizę mechanizmów reżimu, technik sprawowania władzy oraz procesy manipulowania człowiekiem, a także wpływ tego ustroju na psychikę i więzi międzyludzkie.

Totalitaryzm – system rządów dążący do całkowitego podporządkowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb i masowej monopartii. W systemach totalitarnych władze wymagają od jednostki nie tylko podporządkowania się, ale również zaakceptowania ideologii i publicznego manifestowania tej akceptacji.
Na początku chciałbym przedstawić sposób kreacji totalitaryzmu w literaturze.

Powieść George’a Orwella „Folwark zwierzęcy” jest powieścią paraboliczną, posiada też cechy satyry i baśni. Ta pozornie bajkowa i pogodna historia, w rzeczywistości, stanowi ostrą krytykę totalitaryzmu. Powieść ta w metaforyczny sposób opisuje narodziny reżimu i jego dalszą ewolucje- od idealistycznych i utopijnych wizji, do wypaczenia idei. Początkowo myśli o stworzeniu doskonałego państwa – krainy sprawiedliwości i powszechnego szczęścia, wydaje się słuszna i szlachetna: zapanować ma „równość, jedność, braterstwo, solidarność”. Krótko trwa jednak idylla – radosna wspólna praca i wiece. Utopia powszechnej równości jest niemożliwa do realizacji, pogłębiają się różnice między „władzą”- świniami a zwyczajnymi zwierzętami. Trwa bezwzględna walka o wpływy. Wygrywa brutalna siła Napoleona, a wszystkie zwierzęta przeciwne jego rządom zostają wyeliminowane. Triumfy święci zdrada i przekupstwo, mnożą się podziały. Nieodłącznym narzędziem, służącym manipulacji bezwolnymi masami jest demagogia i propaganda. Na Folwark wkrada się terror – sprzeciw czy chociażby wątpliwości karze się śmiercią. Odchodzi się niepostrzeżenie od głoszonych ideałów- totalitaryzm przynosi oczywiście kult jednostki – w Folwarku czci się Napoleona, jak czczono Stalina czy Hitlera. Nie ma miejsca na prawdę, rządzi propaganda sukcesu. Jest to metaforyczny sposób przedstawienia totalitaryzmu. Maski zwierzęce tylko uwypuklają grozę systemu, jego niesprawiedliwość i terror.